Studiedag 2 mei 2022

Het CLZ organiseert zijn jaarlijkse studiedagvoormiddag op maandag 2 mei 2022 in het provinciehuis met als thema: IK Zie Jou! Spreker: Carla Stals, deskundige Nieuwe Autoriteit en Geweldloos Verzet en Traumasensitief lesgeven.

Veel getraumatiseerde kinderen lopen vast in het onderwijs. Ze presteren onder hun mogelijkheden en hun gedrag leidt vaak tot problemen waardoor ze in een negatieve spiraal terecht komen. Een leerkracht kan met de juiste kennis over trauma een enorme bijdrage leveren om deze negatieve spiraal te doorbreken.

Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen biedt leerkrachten(teams) deze kennis en praktische handvatten, zodat deze leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen. Dit komt ten goede aan de schoolprestaties, aan de veerkracht van kinderen en aan het klimaat in de klas.

Leerkrachten kunnen hiermee in het leven van (getraumatiseerde) kinderen een groot verschil maken, terwijl ze daarnaast zelf minder snel uitgeput of gefrustreerd raken.

Carla Stals:

Ik ontmoet heel betrokken leerkrachten in de trainingen en coaching die ik geef. Ze vragen mij geregeld wat ze nog wél mogen vragen van leerlingen die getraumatiseerd zijn. Leerkrachten zijn vaak geneigd om vanuit begrip te reageren, ze willen de relatie behouden. Vervolgens kunnen zij zich handelingsverlegen gaan voelen bij onacceptabel; gedrag van deze leerlingen. Dan is het gedachtegoed van Nieuwe Autoriteit en Geweldloos Verzet in combinatie met Traumasensitief Lesgeven enorm helpend.

Kijken door de traumabril, liefdevolle begrenzing van onacceptabel gedrag, in verbinding met jezelf en met je leerling en met support van een heel steunnetwerk op school, ouders en andere belangrijke betrokkenen.
“ Ik ben jou leerkracht en blijf jouw leerkracht, ook als het moeilijk is.

We laten jou niet los en geven niet op omdat wij op school verantwoordelijk voor jou zijn, jou zien en in jou geloven.”

Download presentatie en bijkomende info Carla Stals
- Powerpoint Carla Stals
- Traumasensitief lesgeven leerkrachten
- Varen op veerkracht
- Alle werkbladen TSO
- Info en linken vermeld tijdens de studiedag en niet opgenomen in de ppt

Online studiedag 25 september 2020: Aan de slag met gedrag!

Het CLZ organiseerde deze studiedag met als spreker Dr. Kees van Overveld, gedragsdeskundige. Hij heeft een brede praktijkgerichte expertise opgebouwd over onderwerpen als pedagogisch klimaat, sociaal-emotioneel leren (SEL), pesten, gedragsproblemen en -stoornissen, agressie, geweld. De laatste jaren legt hij zich vooral toe op de preventie van probleemgedrag in scholen en groepsplannen gedrag.

We kregen heel wat praktische tips, adviezen en oplossingen om om te gaan met moeilijke klassen.
• Hoe kunnen we klein probleemgedrag voorkomen?
• Snelle starters met onmiddellijk effect: start meteen de les, organiseer je chaos, doe niet aan drempelrechtspraak, sluit de dag af.
• Gouden regels voor een lange termijn effect: werk aan de groep, leer emotietaal aan, zet straf pas in als laatste redmiddel.

Als leraar kan je preventief werken. Je kent de momenten waarop het makkelijk misgaat: bij de start van de dag, de wisselmomenten, het einde van de dag,…Door dan de juiste technieken toe te passen, maak je van een moeilijke klas een plezierige.

Download de presentatie en het werkboekje van de spreker.

Studiedag 22 maart 2019: Inzetten op ‘verbinding’ als hefboom op school en in de klas.

1. Samen-Spel: de kracht van een kwaliteitsvolle leerkracht- kind relatie in de kleuterklas
Download de presentatie van de spreker

Hoe maak je als leerkracht het verschil voor alle kleuters en voor kwetsbare kleuters of kleuters met storend gedrag in het bijzonder?
Samen-Spel werd in 2010 ontwikkeld aan de KU Leuven door Caroline Vancraeyveldt, Sanne Van Craeyevelt, Karine Verschueren en Hilde Colpin. Kleuters met storend gedrag zoals druk, opstandig en agressief gedrag vormden hierbij het uitganspunt. Aan de hogeschool UC Leuven-Limburg werd Samen-Spel verder uitgewerkt naar een haalbaar en effectief programma binnen de kleuterklas en lerarenopleiding. De focus kwam hier op preventie te liggen: Hoe bouw je een kwaliteitsvolle relatie uit met alle kleuters in je klas?
In deze workshop worden theorie en praktijk afgewisseld met videofragmenten van goede voorbeelden.

Dr Caroline Vancraeyveldt, schoolpsychologe en praktijkonderzoekster aan de UCLL Lerarenopleiding, expertisecentrum Education and Development

2. De mechaniek van de elastiek
Download de presentatie van de spreker

Moeilijk gedrag hanteren door te verbinden conform het gehechtheidspatroon van een kind.
Binnen een gehechtheidspatroon zijn twee polen belangrijk: het zoeken van nabijheid bij stress enerzijds en het exploreren van de omgeving bij gerust gevoel anderzijds. Vertaald naar een schoolcontext zijn deze polen het ‘omgaan met falen en kritiek’ enerzijds en het ‘openstaan voor leren’ anderzijds. Het is nuttig gedragsproblemen van kinderen thuis en op school vanuit het gehechtheidsperspectief te begrijpen. Zo kan je als volwassene een andere relationele opstelling vinden die beter aansluit bij de ‘elastiek’ van deze kinderen en die je inspiratie geeft voor hoe je in moeilijke situaties je handelen daaraan kan aanpassen.

Martine Succaet, klinisch psycholoog en psychodynamisch kindertherapeut CGG Leuven.

3. In verbinding door appreciatie van het verschil : exploratie van praktijkvragen
Download de presentatie van de spreker

De leerkracht is structureel kwetsbaar en afhankelijk van het oordeel van betekenisvolle anderen in hun erkenning als ‘competente’ leerkracht.
Als begeleider van leerkrachten in de hoedanigheid van schoolleider, externe begeleider, zorgcoördinator, CLB-medewerker… ben je een ‘betekenisvolle andere’ en is het goed om te weten hoe individuele, groeps- en organisatiedynamieken op taak en relationeel vlak in voortdurende wisselwerking zijn en mogelijke interventies beïnvloeden.
Door de deelnemers ingebrachte praktijkvragen in deze workshop willen we concepten inbrengen die mogelijk verhelderend zijn (bv. persoonlijk interpretatiekader, working consensus, groei in bekommernissen, fasen in innovatie, collectieve en individuele doelmatigheidsbeleving… )

Karel Binon, pedagoog, cliëntgericht experiëntieel psychotherapeut, counselor/coach Focus on Emotion VZW

4. Verbindende communicatie met leerkrachten
Download de presentatie van de spreker

Verbindende Communicatie is gebaseerd op de Geweldloze Communicatie van Marshall Rosenberg. Het helpt je om duidelijk te krijgen wat voor jou belangrijk is en wat je nodig hebt. Het inspireert je om op een effectieve en respectvolle manier te praten met elkaar. Verbindende Communicatie helpt je ook om op een empathische manier te luisteren: zo hoor je makkelijker wat anderen nodig hebben.
Patricia Metten, Netwerk coach Ondersteuningsnetwerk Centrum.

5. Verbinding maken als verschil bij preventief werken rond gedrag.
Download de presentatie van de sprekers: deel 1 en deel 2

Hoe doe je dit in de klas?
Hoe doe je dit binnen het schoolteam?
Wat zijn belangrijke voorwaarden en bruikbare tools in de praktijk.
Ondersteuners brengen een praktijkgericht verhaal hoe verbindend werken een verschil kan maken in preventie en aanpak van probleemgedrag op school.

Ruben Van Beek, Pieter Schoeters, Elfride Verhoelst – ondersteuners Ondersteuningsnetwerk Oost-Brabant.

6. Verbinding met ouders houden in situaties rond moeilijk begrijpbaar gedrag op school
Download de presentatie van de sprekers

De toegenomen maatschappelijke diversiteit weerspiegelt zich ook in onze klassen. Om verschillen te overbruggen, kunnen we inzetten op communicatie die verbindend werkt. Tijdens deze workshop werpen we specifiek een blik op hoe cultuursensitieve communicatie verbindend werkt binnen een onderwijscontext. We focussen hierbij niet enkel op verbinding met de leerling, maar ook met ouders en eventueel netwerk.

Emma Vandyck, projectmedewerker OTA – OndersteuningsTeam Allochtonen - Vlaams Brabant en Brussel

Hierbij een selectie van literatuur die verband houdt met het thema van de CLZstudiedag.
Dit zijn werken uit de infotheek van het Vrij CLB Leuven (lijst) en GO!CLB (lijst)

Studiedag 18 mei 2018: Kink in de kabel

Download de presentatie

Giel Vaessen is reeds jaren actief binnen scholen en hulpverleningsorganisaties als gezinstherapeut en trainer/coach en dit zowel in België als in Nederland. Daarnaast organiseert hij tal van praktijkgerichte cursussen voor leerkrachten, hulpverleners en ouders waarbij concrete handvatten worden aangereikt in de aanpak van kinderen en jongeren met moeilijk hanteerbaar gedrag.

Tal van publicaties verwijzen naar zijn ervaringen op dit domein. We denken hierbij aan ‘Een kink in de kabel’, ‘Wervelkind’, ‘Als hechten moeilijk is’, ‘Leerling, ouders en leerkracht’, ‘Psychiatrie in de klas’…
Het pragmatisch toewerken naar een zo optimaal mogelijke schoolse en sociale ontwikkeling van kinderen en adolescenten, is al decennia lang zijn passie.

Op de CLZ studiedag van vrijdag 18 mei 2018 nam Giel Vaessen ons mee in een praktijkgericht verhaal. Hij leverde inzichten en effectieve en vooral toepasbare handvatten om opnieuw perspectief te bieden aan de ontwikkeling van kinderen en jongeren met gedrags- en emotionele problemen binnen hun schoolcontext. Dit alles via een interactieve sessie met een dosis humor waarbij goede praktijkvoorbeelden besproken werden ter illustratie van de kaders die hij hanteert.

Studiedag 21 april 2017 - Praktische handvatten in de klas voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften om hen optimaal te ondersteunen.

Het Centrum voor Leerzorg nodigt leerkrachten en zorgteams van basis- en secundaire scholen en CLB-medewerkers uit op vrijdagvoormiddag 21 april 2017 in La Foresta, Vaalbeek.

CLZ partners brengen elk vanuit hun eigen expertise praktische handvatten rond redelijke aanpassingen binnen de klas of school. Met dit jaar aandacht voor anderstalige leerlingen in BaO en SO. De studievoormiddag wordt opgebouwd aan de hand van workshops.

Programma
8u30 – 9u00 : Onthaal
9u00 – 9u30: Inleiding
Het lijstje met redelijke aanpassingen en verwachtingen wordt alsmaar groter. Kan het UDL denkkader ons hierbij helpen?
09u45 – 11u00 : Workshop 1
11u00 – 11u20: Pauze
11u30 – 12u45 : Workshop 2
12u45 : Lunch met broodje

Workshops
De workshops worden aangeboden door de CLZ partners vanuit het buitengewoon onderwijs. Elke workshop heeft als doel handvatten te bieden voor redelijke aanpassingen binnen de klas en/of schoolcontext van het gewoon of buitengewoon onderwijs. Iedereen kan twee workshops volgen.

Workshop 1: AanpASSingen in het reguliere secundaire onderwijs

In deze workshop worden voorbeelden gegeven van aanpassingen die mogelijk zijn voor jongeren met ASS in het reguliere secundair onderwijs. We bieden concrete tools aan die je kan gebruiken in het begeleiden van deze leerlingen. We nemen ook tijd om in te gaan op vragen. De workshop staat open voor iedereen, maar is specifiek gericht naar mensen die beperkte ervaring hebben in het werken met deze doelgroep en in het ontwikkelen van hulpmiddelen.

Deze workshop wordt verzorgd vanuit Don Bosco Groenveld Plus (OV4, type 9 + GON type 9) en IBSO Woudlucht (OV4, type 9 + GON type 9).

Workshop 2: Het type Basisaanbod

In deze workshop willen we graag dieper ingaan op de specifieke onderwijsbehoeften van de leerlingen die momenteel in de Parkschool, Woudlucht en Windekind naar school gaan. We bespreken hoe we met hen het traject gaan; maar trachten ook enkele concrete tips te geven naar ondersteuning toe binnen de gewone school.
Deze workshop wordt verzorgd vanuit Windekind, Parkschool en Woudlucht.

Workshop 3: De waarborgregeling in de drie onderwijsnetten

In deze workshop lichten we toe hoe de waarborgregeling georganiseerd wordt in de scholen van de verschillende onderwijsnetten.
Hoe verloopt de samenwerking tussen BuO en gewoon onderwijs in het kader van de waarborgregeling?
We lichten toe met enkele concrete voorbeelden. Hoe ziet de toekomst eruit?

Deze workshop wordt gegeven vanuit Duo Centrum Leuven - een samenwerkingsverband tussen Ter Bank, Windekind, Ten Desselaer, Damiaanschool, Ganspooel, de Parkschool en Woudlucht.

Workshop 4: Grensoverschrijdend gedrag in de klas/school in het BaO

Vanuit BuBaO Ten Desselaer brengen wij een workshop om handvatten aan te reiken rond omgaan met moeilijk gedrag op school.
Onze focus zal liggen op leerlingen van het basisonderwijs. Het wordt een workshop met ruimte voor eigen inbreng en het tonen van concreet werkmateriaal.

Workshop 5: Grensoverschrijdend gedrag in de klas/school in het SO

“Wat hebde gij aan mij te zeggen???” “Boeit mij niet!!!” “What the f*ck”

Het gedrag van leerlingen maakt dat we soms met onze mond vol tanden staan, dat we het gevoel hebben niets meer te zeggen hebben. Moeten we nu strenger zijn of juist meer meegaan met de mentaliteit van de jongeren. We voelen ons machteloos.

Hoe kunnen we nog grenzen trekken naar jongeren toe?
Vanuit het gedachtengoed van Nieuwe autoriteit en geweldloos verzet zoeken we tijdens deze interactieve workshop naar gepaste concrete antwoorden op grensoverschrijdend gedrag van leerlingen. Hoe kunnen we ons gezag terug vormgeven binnen de huidige maatschappij en met “de leerlingen van tegenwoordig”.

Deze workshop wordt verzorgd vanuit TAnder

Workshop 6: Met een visuele beperking naar het gewoon onderwijs

Met een simulatiebril ervaar je hoe een kind met een visuele beperking de wereld rondom zich ervaart. Ervaar ook hoe schoolse activiteiten allemaal wat moeilijker worden als je slechter ziet.
Aan de hand van de eigen ervaringen en praktijkvoorbeelden bespreken we wat de mogelijke aanpassingen zijn voor een kind met een visusprobleem op niveau van de leerling, leerkracht, schoolteam in het basisonderwijs. Verschillende mogelijkheden tot strategieën, aanpassingen en hulpmiddelen worden getoond.
We hopen te kunnen komen tot een boeiende uitwisseling van visie en meningen. Vragen als: Wat ervaar je als leerkracht als haalbaar? Waar ligt de grens van redelijke aanpassingen voor een school? komen aanbod.

Deze workshop wordt verzorgd door Ganspoel en wordt alleen aangeboden om 9.45u.

Workshop 7: Hoe omgaan met een langdurig zieke leerling? Wat is een ziek kind?

Elk kind of elke jongere kan voor langere of kortere tijd ziek worden. Tijdens deze periode blijft de school en "normale" houvast in de beangstigende wereld van dokters en ziekenhuizen.
In deze workshop willen we kort stilstaan bij onderwijs aan zieke kinderen in het algemeen maar vooral bij wat scholen kunnen doen om de (re)integratie van de leerling op school te optimaliseren en de samenwerking tussen de verschillende partners vlot te doen verlopen. We bespreken enkele voorstellen gaande van het aanstellen van een coördinator tot het opstarten van communicatiekanalen, het uitdenken van een actie-/toekomstplan, het afbakenen van de leerstof, etc.

Deze workshop wordt verzorgd vanuit de Ziekenhuisschool UZ Leuven en wordt alleen aangeboden om 11.30u.

Workshop 8: Het leven op school door een DCD bril

Het doel van deze workshop is om DCD beter te leren herkennen en begrijpen door concrete ervaringen op te doen en deze te leren linken aan de theorie.
We hopen zo de DCD bril mee te geven die je kan helpen om deze leerlingen van de basisschool met SOB beter te ondersteunen.

Deze workshop wordt verzorgd door Windekind.

Workshop 9: Mogelijke en redelijke aanpassingen voor kinderen met een verstandelijke beperking in een gewone klas. Concrete tips.

Binnen het GON, het ION project en via de dienstverlening vanuit het CLZ werden heel wat aanpassingen uitgewerkt voor kinderen met een verstandelijke beperking in het gewoon onderwijs.
In deze workshop willen we goede en haalbare praktijkvoorbeelden met jullie uitwisselen. Wat zijn belangrijke ondersteuningsbehoeften van deze kinderen? Welke concrete aanpassingen kunnen een verschil maken? Wanneer zou een inclusieproject een win-win situatie kunnen zijn?

**Vraag: voor 27/3 casus adhv aanmeldingsformulier CLZ www.clzleuven.be sturen naar christine.theuwis@teb.ksleuven.be

Deze workshop wordt verzorgd vanuit Ter Bank en Woudlucht.

Workshop 10: Redelijke aanpassingen rond ernstige leerstoornissen in gewoon onderwijs.

In deze workshop krijg je een praktische demonstratie van redelijke aanpassingen die je kan inzetten voor leerlingen met leerstoornissen. Zo demonstreren we hoe je Adiboeken met voorleessoftware kan inzetten zowel op computer als op de Ipad. Ook andere software of apps die je kan gebruiken voor deze leerlingen komen aan bod.
Je krijgt ook een korte toelichting over UDL-principes.

Deze workshop wordt verzorgd door Eureka Die-'s-Lekti-kus

Workshop 11: Help, een anderstalige leerling in mijn klas! (BaO)

Wat kan ik doen met mijn (G)AN-lestijden die ik ontvang? En wat met anderstalige leerlingen die geen recht hebben op deze lestijden?
Hoe begeleid ik mijn anderstalige leerlingen tijdens de eerste schoolweken? En daarna?
Welke prioriteiten stel ik voorop?
Wat zijn goede materialen of waar kan ik meer informatie vinden?
Hoe werk ik als klasleerkracht met anderstalige leerlingen in de reguliere klas?
We vinden samen de kracht van een multiculturele klas!

Deze workshop wordt verzorgd door SKBL-scholen

Workshop 12: Een OKAN-klas starten op school?

Voor welke uitdagingen stonden we bij de opstart? Welke obstakels kwamen en komen we tegen bij het inrichten van ons onthaalonderwijs? Welke noden ervaarden we als team en welke hulpmiddelen konden we aanbieden?
Wat met de oriëntatie van ex-OKAN-leerlingen in het vervolgonderwijs? Een verhaal van gelijke onderwijskansen, flexibiliteit, weerstand en vooral heel veel goesting en enthousiasme.

Deze workshop wordt verzorgd vanuit het OKAN en GOK-team van GO! middenschool Ter Beuke.

Studiedag 29 april 2016: “Bouwstenen voor redelijke aanpassingen in de praktijk”

Het Centrum voor Leerzorg (CLZ Leuven) nodigde schooldirecties, zorgteams, leerkrachten van basis- en secundaire scholen en CLB-medewerkers uit op vrijdagvoormiddag 29 april 2016 in La Foresta, Vaalbeek voor haar zesde studievoormiddag rond het thema: “Bouwstenen voor redelijke aanpassingen in de praktijk.”
Er werden 9 workshops aangeboden vanuit de CLZ partners vanuit het buitengewoon onderwijs en 1 workshop verzorgd vanuit de pedagogische begeleiding van de drie onderwijsnetten.
CLZ partners brengen elk vanuit hun eigen expertise praktische handvatten rond redelijke aanpassingen binnen de klas en/of schoolcontext van het gewoon of buitengewoon onderwijs. Iedereen kon twee workshops volgen naar keuze.

Overzicht workshops

1: AanpASSingen in het reguliere secundaire onderwijs
In deze workshop werden voorbeelden gegeven van aanpassingen die mogelijk zijn voor jongeren met ASS in het reguliere secundair onderwijs. We bieden concrete tools aan die je kan gebruiken in het begeleiden van deze leerlingen. We nemen ook tijd om in te gaan op vragen. De workshop staat open voor iedereen, maar is specifiek gericht naar mensen die eerder een beperkte ervaring hebben in het ontwikkelen van hulpmiddelen.
Deze workshop werd verzorgd door Helene Melle en Karen Kestens (Don Bosco Groenveld Plus) en Anton Jaenen, Elien Goderis en Nele Fonteyn (IBSO Woudlucht).

Download de presentatie van de spreker(s)

2: Het type Basisaanbod in 6 thema’s
In deze workshop werd het type basisaanbod voorgesteld aan de hand van 6 thema’s:
het aanbod speelleerklas, de overstap van buitengewoon onderwijs naar secundair of gewoon basisonderwijs, de sociaal-emotionele ontwikkeling en leren leren, functioneel werken, klas overschrijdend werken en teamwerking binnen basisaanbod.
Deze workshop werd verzorgd door Katrien De Geest en Evy Vandenwijngaerden (Parkschool), Kobie Knevels en Sofie Vantichelen (Windekind), Katrien Breuls en Dagmar Genar (Woudlucht).

Download de presentatie van de spreker(s)

3: De prewaarborgregeling in de drie onderwijsnetten
In deze workshop werd toegelicht hoe de prewaarborgregeling georganiseerd wordt in de drie onderwijsnetten.
Hoe verloopt de samenwerking tussen buitengewoon onderwijs en gewoon onderwijs in het kader van de prewaarborgregeling?
We lichten toe met enkele concrete voorbeelden. Hoe ziet de toekomst eruit?
Deze workshop werd verzorgd door Sofie Verhaegen, Nel Hooyberghs en Veronika Dallmeier (Windekind), Katia Bernaerts (Parkschool), Rosanne De Maeyer en Eva Dierick (Woudlucht).

4: Grensoverschrijdend gedrag in de klas/school
Omgaan met moeilijk gedrag binnen een klas of school is niet evident. Bovendien hebben veel leerkrachten het gevoel dat het steeds moeilijker wordt, dat het eigenlijke lesgeven naar de achtergrond verschuift.
Tijdens deze workshop werd vanuit het buitengewoon onderwijs type 3 handvatten aangereikt om mee aan de slag te gaan binnen het gewoon onderwijs.
Hoe kunnen we binnen het gewoon onderwijs omgaan met leerlingen die het moeilijk hebben om zich aan klasafspraken te houden? Hoe kunnen we deze leerlingen laten groeien en tegelijk tegemoet komen aan de onderwijsbehoeften van de andere leerlingen in de klas? Hoe krijg ik als leerkracht weer voldoende gezag zodat ik kan lesgeven aan iedereen?
Dit is niet vanzelfsprekend maar we willen samen met jullie kijken hoe we dit concreet zo goed mogelijk kunnen realiseren in het gewoon onderwijs.
Deze workshop werd verzorgd door Katrin Timmermans (TAnder), Frederique Vansweeveldt en Hilde Buve (Ten Desselaer).

Download de presentatie van de spreker(s)

5: Met een visuele beperking naar het gewone onderwijs
Aan de hand van voorbeelden werd besproken wat de mogelijke aanpassingen zijn voor een kind met een visusprobleem op niveau van de leerling, leerkracht , schoolteam.
Verschillende mogelijkheden tot strategieën, aanpassingen en hulpmiddelen werden getoond. Met de groep die aanwezig is hopen we te kunnen komen tot een boeiende uitwisseling van visie en meningen wat als haalbaar gezien wordt en waar voor scholen de grens ligt van redelijke aanpassingen.
Deze workshop werd verzorgd door Ineke Luyten en Ingrid Vandenbempt (Ganspoel).

Download de presentatie van de spreker(s)

6: Hoe omgaan met langdurig zieke leerlingen? Wat is een ziek kind?
Elk kind of elke jongere kan voor langere of kortere tijd ziek worden. Tijdens deze periode blijft de school een "normale" houvast in de beangstigende wereld van dokters en ziekenhuizen.
In deze workshop werd kort stilgestaan bij onderwijs aan zieke kinderen in het algemeen maar vooral bij wat scholen kunnen doen om de (re)integratie van de leerling op school te optimaliseren en de samenwerking tussen de verschillende partners vlot te doen verlopen. We bespreken enkele voorstellen gaande van het aanstellen van een coördinator tot het opstarten van communicatiekanalen, het uitdenken van een actie-/toekomstplan, het afbakenen van de leerstof, etc.
Deze workshop werd verzorgd door Sien Degelin, Inge Siongers en Michelle Vankrunkelsven (Ziekenhuisschool UZ Leuven).

Download de presentatie van de spreker(s)

7: Met een ‘onzichtbare’ motorische beperking naar het gewoon onderwijs: Dyspraxie
In deze workshop poogden we doorheen een belevingsparcours ‘DCD’ beter te begrijpen en herkennen.
Vervolgens werd ingezoemd op de klasvloer: welke redelijke aanpassingen zijn er mogelijk gedurende de schoolloopbaan?
Deze workshop werd verzorgd door Quincy Dessart, Bieke Busson en Griet Tweepenninckx (Windekind).

Download de presentatie van de spreker(s)

8: Mogelijke en redelijke aanpassingen voor kinderen met een verstandelijke beperking in een gewone klas. Concrete tips voor de klasvloer en de school
Binnen het GON, het ION project en via de dienstverlening vanuit het CLZ werden heel wat aanpassingen uitgewerkt voor kinderen met een verstandelijke beperking in het gewoon onderwijs.
In deze workshop willen we goede en haalbare praktijkvoorbeelden met jullie uitwisselen. Wat zijn belangrijke ondersteuningsbehoeften van deze kinderen? Welke concrete aanpassingen kunnen een verschil maken? Wanneer zou een inclusieproject een win-win situatie kunnen zijn?
Deze workshop werd verzorgd door Christine Theuwis en Ilse Sevenants (Ter Bank) en Veerle Uyttendaele, Marijke Swyns en Wendy Dekock (Woudlucht).

Download de presentatie van de spreker(s)

9: Redelijke aanpassingen voor leerlingen met leerstoornissen in het gewoon onderwijs
In deze workshop kreeg je een praktische demonstratie van redelijke aanpassingen die je kan inzetten voor leerlingen met leerstoornissen. Zo demonstreren we hoe je Adiboeken met voorleessoftware kan inzetten zowel op computer als op de Ipad. Ook andere software of apps die je kan gebruiken voor deze leerlingen komen aan bod.
Je krijgt ook een korte toelichting over UDL-principes.
Deze workshop werd verzorgd door Jan Rottier (Eureka Die-'s-Lekti-kus).

Download de presentatie van de spreker(s)

10: Ondersteuning pedagogische begeleiding bij implementatie M-decreet
Vanuit de PBD katholiek onderwijs wordt het nascholingsproject V-esperanza voorgesteld: Verbindend Samenwerken Aan geïntegreerde Zorg, een hoopvol perspectief. Een specifieke manier om het M-decreet op school te implementeren, de basiscompetenties van leraren en medewerkers te verbreden en te verdiepen zodat teams inclusiever kunnen werken en in de diversiteit sterker tegemoet komen aan specifieke onderwijsbehoeften. Leraren experimenteren met communities of practice (COP) waarbij de betrokken leerling en ouders een veel centralere rol krijgen bij het uitwerken van redelijke aanpassingen. Dit alles gebeurt in een traject van 6 tot 7 sessies: intake, groepssessies, communities, teamsessies. De nascholer en de competentiebegeleider coachen het hele traject van één schooljaar.

Download de presentatie

Vanuit PBD OVSG wordt er een inkijk gegeven in het buitengewoon basisonderwijs van het type BA en type 9 en hoe de pedagogische begeleidingsdienst van het OVSG op weg gaat met deze scholen om vorm te geven aan de nieuwe verwachtingen zoals ze geformuleerd zijn in het M-decreet.

Download de presentatie

De PBD GO! brengt een blik op de werking die zij nu en in de toekomst wil aanbieden om inclusief onderwijs zo maximaal mogelijk te verwezenlijken binnen de scholen en CLB's.
Deze workshop werd verzorgd vanuit de pedagogische begeleiding van de drie onderwijsnetten: Marc Brans (katholiek onderwijs), An Budts (OVSG) en Sylvia Carlens (GO!).

Download de presentatie

Studiedag 27 maart 2015 - '(Op) groeien in verbinding'

Op vrijdag 27 maart 2015 organiseerde het Centrum voor Leerzorg Leuven (CLZ Leuven) haar vijfde studievoormiddag rond het thema: “(Op) groeien in verbinding” met als spreker Frank Van Holen, directeur hulpverleningsbeleid Pleegzorg Vlaams Brabant en Brussel.

Download de presentatie van de spreker (Pdf)

De spreker bracht rond dit thema concrete inzichten in het omgaan met probleemgedrag op school vanuit Geweldloos Verzet en Nieuwe Autoriteit; zowel voor het basisonderwijs en het secundair onderwijs.
Vanuit het kader Geweldloos Verzet en Nieuwe Autoriteit (Haim Omer) kregen we tijdens deze studievoormiddag concrete inzichten hoe we autoriteitsfiguren (ouders, leerkrachten, opvoeders), die zich hulpeloos en machteloos voelen, opnieuw in hun kracht kunnen zetten om zich actief te verzetten tegen probleemgedrag. Dit probleemgedrag kan zich zowel bij jonge kinderen, pubers als adolescenten manifesteren.
De spreker maakte de link naar een concrete onderwijscontext: hoe kan ik mij als leerkracht vastberaden aanwezig stellen? Hoe kan ik uit een escalatie blijven? Hoe kan ik mij actief verzetten tegen probleemgedrag? Hoe kunnen we als school een steunend netwerk creëren en aanspreken rond een jongere? Hoe kunnen we een herstelactie organiseren binnen onze school? Hoe kunnen we ouders ondersteunen in het zich opnieuw krachtiger voelen om liefdevol aanwezig te zijn in een open dialoog, grenzen te stellen en in verbindend gezag te treden met hun kind?

Frank Van Holen is doctor in de psychologische wetenschappen en systeemtherapeut. Hij is Directeur Hulpverleningsbeleid in Pleegzorg Vlaams-Brabant en Brussel en is tevens verbonden aan de Vrije Universiteit Brussel. Hij promoveerde op de ontwikkeling en implementatie van een ondersteuningsprogramma voor pleegouders gebaseerd op Geweldloos Verzet.

Videofragment Bruno Vanobbergen, kinderrechtencommissaris

Het streven naar meer inclusief onderwijs plaatst ons voor nieuwe uitdagingen.
Hoe verhouden het gewoon en het buitengewoon onderwijs zich in de toekomst? Hoe kunnen we het gewoon en buitengewoon onderwijs dichter bij elkaar brengen en expertise borgen zodat we de specifieke zorg voor kinderen kunnen inzetten waar die nodig is?
Wat kan hier de rol van het Centrum voor LeerZorg Leuven zijn?
Bruno Vanobbergen, Vlaams kinderrechtencommissaris, pleit voor een continuüm van zorg en ondersteuning van buitengewoon naar gewoon onderwijs, en terug.
Hij licht zijn standpunt verder toe in deze korte video (YouTube).

Studiedag 14/03/2014 - ‘Luister nu eens naar mij!

‘Luister nu eens naar mij! Ondergesneeuwde gevoelens van kinderen en jongeren' met Lut Celie, psychotherapeut De Bleekweide.

Hoe kunnen we kinderen en jongeren begrijpen? Wat te doen met hun woede uitbarstingen, ontembare emoties, hun apathisch gedrag? Er is soms zoveel emotionele woekering en achtergebleven pijn, ondergesneeuwde gevoelens die we niet altijd zien. Vaak blijken kinderen veel kwestbaarder dan op het eerste gezicht wordt gedacht. Zeker als de veilige grond onder hun voeten aan het verschuiven ging.
Van onlust over kleine kwetsuren tot groot verlies. Deze vorming gaat over wat kinderen en jongeren vandaag kan overkomen, hoe ze dat zelf beleven en vooral over de signalen die ze geven en die voor volwassenen niet altijd begrijpelijk zijn.

We gaan op zoek naar mogelijkheden om hen te helpen de angsten, emoties en onzekerheden een plaats te geven en hoe we hun grote gevoelens constructief kunnen kanaliseren en dus veruiterlijken.

Pdf-document bij de studiedag

Studiedag 16/11/2012 - ‘Praten met kinderen op school’

Op vrijdag 16 november 2012 organiseerde het Centrum voor LeerZorg een derde studievoormiddag met als thema ‘Praten met kinderen op school’. Handvatten voor leerlingen uit basisonderwijs en de eerste graad secundair onderwijs. 

De coördinatoren van het CLZ Leuven, Sigrid Vangoidsenhoven en Hilde Iserbyt, openden de studievoormiddag met een toelichting over de werking van het Centrum voor LeerZorg. Dit werd geconcretiseerd door een praktijkverhaal ,gebracht door een directie en een zorgcoördinator die eerder, vanuit een zorgvraag in onderwijscontext, beroep deden op het CLZ aanbod in hun school.

Onze spreker was Piet Vandebriel. Hij is kinder- en jeugdpsychiater en lector aan de Provinciale Hogeschool Limburg. Hij is verbonden aan Buitengewoon Basisonderwijs De Pallieter in Overpelt en bezieler van ‘Kids on Track’, een therapeutische meerdaagse voor kinderen met emotionele en gedragsproblemen.
Piet Vandebriel gaf ons inzicht in de leef- en denkwereld van kinderen en jongeren en hoe die van belang zijn om op een professionele manier met hen in gesprek te gaan.

Welke signalen lezen we uit het gedrag van kinderen? In hoeverre is een kind in staat te begrijpen wat wij van hen verwachten. Welke plaats krijgen vertrouwen en (gespleten) loyaliteit in een gesprek? Hoe vinden we onze gesprekspartner, elk vanuit zijn eigen referentiekader?
Kortom, hoe zorgen we ervoor dat we voor kinderen en jongeren betrouwbare en veilige gesprekspartners zijn, zeker voor die gesprekken met beladen thema’s en bij kinderen en jongeren die het moeilijk hebben om een volwassenen te vertrouwen.

Na de lezing ging Piet Vandebriel in op vragen uit het publiek.
We verwijzen graag ook naar het boek van Piet Vandebriel - Praten met kinderen op school.
In dit boek schetst de auteur in drie grote thema’s hoe de dialoog met een kind best wordt aangepakt:
- op welke wijze verschillen kinderen van volwassenen (focus op de ontwikkeling die een kind doormaakt)
– de contouren van een goed gesprek
– het gesprek zelf
( met tal van concrete voorbeelden)

Studiedag 12/12/2011 - ‘Probleemgedrag begrijpen en preventief aanpakken’

Op maandag 12 december 2011 organiseerde het CLZ een 2de studievoormiddag rond het thema: ‘Probleemgedrag begrijpen en preventief aanpakken’ met als spreker Albert Janssens.

Mevr. Karin Jirofléé, gedeputeerde voor onderwijs, provincie Vlaams-Brabant opende de studiedag met een welkomstwoordje. Ze omschreef het CLZ als pilootproject in onze regio als een systeemversterkend netwerk (bundeling van expertise) dat door zich te verenigen in een platform zorg kan bieden op maat (door het bekijken van zorgvragen door een multidisciplinaire bril). Door dit aanbod poogt het CLZ zorg te besteden aan leerlingen met een bedreigd schoolloopbaan.

De eerste vraag die door de spreker op deze studiedag werd gesteld is welke de mogelijke oorzaken zijn van probleemgedrag. Vervolgens gingen we op zoek naar de bril waarmee we kijken naar kinderen en jongeren die moeilijk gedrag stellen. Is het een bril die kijkt naar het probleemgedrag als symptoom of een bril die ook de onderliggende problemen van het kind of de jongere weergeeft?
Er werd vertrokken vanuit de overtuiging dat het beter is te voorkomen dan te genezen. De vijf pijlers van Patterson, uitgewerkt naar school-en klassituaties, geven een mogelijkheid tot preventie.
Het thema van deze studievoormiddag was niet toevallig. De vragen die via het centraal loket binnenkomen waarbij scholen advies vragen rond de aanpak van leerlingen met gedrags- en emotionele problemen tonen aan dat er hier rond een nood is. Voorkomen dat er uitval is van leerlingen met risicogedrag is onze zorg.

Downloads:
- Handouts Albert Janssens
- BOM model casus

Studiedag 27 november 2009: ‘Geweldige school, geweldige ouders, geweldige kinderen, geweldige problemen. Is er een verband?’

Het Centrum voor LeerZorg Leuven (CLZ) organiseerde een eerste studievoormiddag op 27 november 2009 voor schooldirecties en leden van zorgteams.
Als net- en niveauoverstijgend ondersteuningsnetwerk wil het CLZ Leuven een aanbod doen bij zorgvragen rond leerlingen met specifieke onderwijsnoden in het gewoon en buitengewoon onderwijs. Het CLZ is haar tweede werkjaar gestart in september dit schooljaar en stelde vast dat de meeste zorgvragen gesteld worden rond leerlingen met gedrags- en emotionele problemen. Deze ervaring strookte met de noodkreet die Prof. Peter Adriaenssens onlangs in de media uitte dat we 30% van onze jongeren dreigen te verliezen in probleemgedrag.

Op de studiedagvoormiddag van 27 november 2009 gaf Prof. Adriaenssens een verhelderend en inspirerend kader rond de omschrijving (en de kwetsbaarheid) van de doelgroep en de rol en het mandaat van alle betrokkenen onder de welluidende titel: ‘Geweldige school, geweldige ouders, geweldige kinderen, geweldige problemen. Is er een verband?’

De aanzet tot en de werking van het CLZ Leuven werd kort geschetst.
Met leerzorg in de startblokken zagen de initiatiefnemende scholen een belangrijke taak weggelegd in een vraaggestuurde ondersteuning van scholen voor gewoon en buitengewoon onderwijs binnen de regio. Deze studievoormiddag was dan ook een gelegenheid om het beleid te bevragen rond de verdere toekomstplannen rond leerzorg. Dhr. Wim Van Rompu (kabinetsmedewerker ministerie van onderwijs) lichtte leerzorg toe binnen het onderwijsbeleid.